«Ωραίοι σαν Ελληνες», κύριε Σμαραγδή;

«Μπολιβάρ, είσαι ωραίος σαν Ελληνας».

Νίκος Εγγονόπουλος
«Μπολιβάρ» 1942 - 1943

 

Διάβασα με ενδιαφέρον το κείμενο του σκηνοθέτη Γιάννη Σμαραγδή με τον τίτλο «Ωραίοι σαν Ελληνες», που δημοσιεύτηκε προχθές στο site aixmi.gr.

Σωστά ξεκινάει: μια γριούλα, στο ταμείο του σουπερμάρκετ διαπιστώνει πως ούτε για τα απαραίτητα δεν της φτάνουν τα χρήματα. Τότε ένας νεαρός την πλησιάζει: «Πάρτε τα. Μέτρησα τα δικά μου κι αυτά εδώ τα λίγα μου περισσεύουν».

Κι ο Γιάννης Σμαραγδής συμπληρώνει ορθά:

«Αυτό είναι το αμετάφραστο σε ξένες γλώσσες "ελληνικό φιλότιμο"».

Στη συνέχεια όμως του κειμένου, θα μου επιτρέψει ο γνωστός σκηνοθέτης να καταθέσω τις ενστάσεις μου. Για να μην τον αδικήσω, κάνω αντιγραφή - επικόλληση των δικών του λόγων. Γράφει, λοιπόν:

«Σε μια εκδήλωση για τη νεότητα των Εκπαιδευτηρίων Δούκα, η Νένη Δούκα μου εκμυστηρεύτηκε πως Ελληνες εφοπλιστές της Ελλάδος και του Λονδίνου συγκέντρωσαν ένα τεράστιο ποσό για να στηρίξουν πάσχουσες πολυμελείς οικογένειες - ΧΩΡΙΣ ΠΟΤΕ ΝΑ ΤΟ ΔΗΜΟΣΙΟΠΟΙΗΣΟΥΝ - αυτό δεν δείχνει ανωτερότητα και μεγάλη ψυχή; Οχι μόνο η πράξη αλλά και ο τρόπος!!!».

Δεν έχω κανένα λόγο να αμφισβητήσω την πρωτοβουλία αυτή των ελλήνων εφοπλιστών. Παρούσα δεν ήμουν, δεν ξέρω ούτε ονόματα ούτε χρηματικά ποσά. Αλλωστε αυτός ήταν και ο στόχος τους, όχι; Να παραμείνουν ανώνυμοι.

Γιατί, όμως, να παραμείνουν ανώνυμοι;

«Ανωτερότητα και μεγάλη ψυχή»!

Μας δίνει την απάντηση ο κ. Σμαραγδής. Ολοι αυτοί οι κροίσοι φιλάνθρωποι θέλησαν να απλώσουν χέρι βοήθειας, αλλά να μην το μάθει κανείς. Ισως. Να κρατήσουν χαμηλό προφίλ από ευγενή κίνητρα και όχι από τον φόβο μην τους την πέσουν, «δώσε και σ' εμένα, μπάρμπα». Ισως.

Να κάνουν το καλό και να το ρίξουν στον γιαλό. Βέβαια, κάποιοι από μας θα προτιμούσαμε να γνωρίζουμε ποιο ΑΚΡΙΒΩΣ είναι το καλό και σε ποιον ΑΚΡΙΒΩΣ γιαλό το ρίξανε.

ΑΚΡΙΒΩΣ όμως. Γιατί αυτή η τόσο φλου αγαθοεργία παραπέμπει περισσότερο στο «ο γιαλός κάνει φουρτούνα μη σε πάρει και χαθείς». Και ακόμα περισσότερο στο «ή στραβός είν' ο γιαλός ή στραβά αρμενίζουμε».

 

Αγαπητέ κύριε Σμαραγδή,

Δεν ξέρω ποιος ζάπλουτος βάζει το χέρι στην τσέπη. Δεν ξέρω αν το κάνει κρυφά ή φανερά. Αν βοηθάει ή δεν βοηθάει. Αν κάνει φιλανθρωπικά τέια, κοσμικά γκαλά, φιλανθρωπικές εκδηλώσεις.

Μπορεί, όπως εσείς λέτε, ο εφοπλιστικός κόσμος να δείχνει «ανωτερότητα και μεγάλη ψυχή».

Ομως: όλα αυτά τα χρόνια στην Ελλάδα, κάποιοι λειώσανε μεσαία - μικρομεσαία αστική και εργατική τάξη σαν κατσαρίδα!

Πού ήταν τότε οι «ωραίοι σαν Ελληνες» εφοπλιστές και μεγαλοβιομήχανοι;

Οταν οι φωστήρες φορολογούσαν και ξαναφορολογούσαν τους ίδιους και τους ίδιους και τους ίδιους και τους ίδιους - πού ήταν οι «ωραίοι σαν Ελληνες»;

Οταν πετάνε ανθρώπους από τα σπίτια τους; Οταν λιποθυμάνε παιδιά στο σχολείο; Οταν πηδάνε οι άνεργοι από τα μπαλκόνια;

Πού ήταν οι «ωραίοι σαν Ελληνες»; Οι ΑΦΟΡΟΛΟΓΗΤΟΙ ωραίοι σαν Ελληνες; Που δεν δέχονται να αποχωριστούν ψίχουλα από τα υπερκέρδη - το επαναλαμβάνω να το εμπεδώσουμε: ΤΑ ΥΠΕΡΚΕΡΔΗ των κολοσσών τους;

Μήπως - λέω μήπως - σφυρίζανε αδιάφορα έχοντας διασφαλίσει μέχρι και το τελευταίο τους σεντ (τα ίδια «καλά» που έγιναν και στην Κύπρο);

Μήπως - λέω μήπως - πιάναν στασίδι έξω απ' τις offshore τους όπου είναι εξασφαλισμένα παιδιά, εγγόνια και δισεγγόνα;

Μήπως - λέω μήπως - μόλις απειληθεί η τσέπη τους, εκβιάζουν αμέσως πως θα αλλάξουν σημαία στους στόλους τους;

Μήπως - λέω μήπως - στην παραμικρή νύξη για στοιχειωδώς δικαιότερη φορολόγηση παίρνουν το καπελάκι τους, φεύγουν και μεταφέρουν την έδρα της εταιρείας τους στο εξωτερικό;

Αυτοί όλοι είναι οι ωραίοι σαν Ελληνες, κύριε Σμαραγδή; Εσείς που αποτυπώσατε στην οθόνη τη διαδρομή του Ιωάννη Βαρβάκη, θα έπρεπε να είστε σε θέση να ξεχωρίσετε την «ήρα από το στάχυ». Σίγουρα θυμάστε: Συγγρός, Ζάππας, Αβέρωφ, Ευγενίδης, Μπενάκης, Αρσάκης και τόσοι άλλοι.

Οι Ελληνες μεγαλοκεφαλαιούχοι όχι απλώς δεν έδειξαν «ανωτερότητα και μεγάλη ψυχή», όπως γράφετε. Το ακριβώς αντίθετο συνέβη: αποδείχτηκαν κατώτεροι - μη σας πω «κατώτατοι» των περιστάσεων.

Οχι, δεν αμφιβάλλω ότι μοιράσανε κάποιες φραντζόλες ψωμί. Ομως αν ρωτούσες αυτό τον λαό, θα άκουγες την απάντηση:

- Δεν θέλουμε ψωμί. Δουλειά θέλουμε να αγοράζουμε το ψωμί μόνοι μας.

Με άλλα λόγια, δεν θέλουν φιλανθρωπία: εργασία θέλουν. Δεν θέλουν αγαθοεργία: αξιοπρέπεια θέλουν. Και αυτοί που τους τα παρέχουν... αυτοί, κύριε Σμαραγδή, είναι οι πραγματικά «ωραίοι σαν Ελληνες».

Τουλάχιστον όπως το εννοούσε ο ποιητής. Τουλάχιστον όπως το εννοούμε εμείς...

Οι κροίσοι «φιλάνθρωποι» δεν ξέρουμε πόσο ωραίοι είναι.

Ξέρουμε πόσο Ελληνες (δεν) είναι...

ΥΓ. Υπάρχουν και εξαιρέσεις... Ομως, οι εξαιρέσεις είναι αυτές που νομοτελειακά επιβεβαιώνουν τους κανόνες. Δυστυχώς!

EΛΕΝΑ ΑΚΡΙΤΑ