ΣΕ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΤΑ ΝΕΟΥ ΤΥΠΟΥ ΤΕΚΜΗΡΙΑ Εφορος-«ανακριτής» για πάταξη της φοροδιαφυγής

Χάρης Θεοχάρης

Από «φορο-ανάκριση» για τον τρόπο διαβίωσής τους και την περιουσιακή τους κατάσταση θα περνούν

οι φορολογούμενοι που θα ελέγχονται με το νέο σύστημα των «έμμεσων τεχνικών ελέγχων» ή τα νέου τύπου «τεκμήρια». Οι φορολογούμενοι θα καλούνται εγγράφως για έλεγχο και θα πρέπει εντός δέκα ημερών να συμπληρώσουν και να υποβάλουν στην ελεγκτική υπηρεσία:

1. Έντυπο με αναλυτικά στοιχεία για την κινητή και ακίνητη περιουσία τους. Στα έντυπα αυτά κάθε ελεγχόμενος θα πρέπει να δηλώσει όλα τα περιουσιακά στοιχεία που έχει ο ίδιος, η σύζυγος και τα προστατευόμενα μέλη του. Θα δηλωθούν κατοικίες, οικόπεδα, αγροτεμάχια, αυτοκίνητα, σκάφη αναψυχής, αεροσκάφη, τραπεζικές καταθέσεις, μετοχές, μερίδια αμοιβαίων κεφαλαίων, επαγγελματικούς λογαριασμούς, κοσμήματα, έργα τέχνης, απαιτήσεις έναντι τρίτων ακόμη και τα μετρητά που διαθέτουν. Μάλιστα οι φορολογούμενοι θα είναι υποχρεωμένοι να καταθέσουν δικαιολογητικά που να αποδεικνύουν την ακρίβεια των αναγραφέντων στοιχείων, όπως τίτλους ή συμβόλαια αγοράς ακινήτων, τιμολόγια αγοράς αυτοκινήτων, βεβαιώσεις/πιστοποιητικά ή αντίγραφο βιβλιαρίου καταθέσεων ενημερωμένο με τα διαθέσιμα ποσά και τους δικαιούχους.

2. Ερωτηματολόγιο από το οποίο θα αποκαλύπτονται οι συνθήκες διαβίωσής τους. Για κάθε ελεγχόμενο έτος οι φορολογούμενοι θα είναι υποχρεωμένοι να δηλώσουν αν φιλοξενούνται ή αν έχουν φιλοξενηθεί και από ποιους, αν πληρώνουν διατροφή, τον αριθμό παροχής ηλεκτροδότησης και υδροδότησης, τους λογαριασμούς σταθερής ή κινητής τηλεφωνίας, αγορές, γονικές παροχές κληρονομιές ακινήτων, εισφορές σε ασφαλιστικά ταμεία, στοιχεία για πιστωτικές κάρτες και δάνεια, ασφάλιστρα για αυτοκίνητα και δίκυκλα, ασφαλιστικά προγράμματα, ασφάλιστρα για ακίνητα, δίδακτρα σε ιδιωτικά σχολεία, τραπεζικούς λογαριασμούς (προσωπικούς ή επαγγελματικούς) στην Ελλάδα και το εξωτερικό όπου περιλαμβάνονται και οι λογαριασμοί που άνοιξαν και έκλεισαν κατά τη διάρκεια των ελεγχόμενων ετών.

Με τα στοιχεία αυτά η εφορία θα προσδιορίζει με αντικειμενικό τρόπο το πραγματικό εισόδημα του φορολογούμενου το οποίο είτε έχει αναλωθεί σε αγορές και δαπάνες ή έχει χρησιμοποιηθεί προκειμένου να προσαυξηθεί η περιουσιακή του κατάσταση (αγορά ακινήτων, Ι.Χ. επιβατηγών κ.ά.).

Μάλιστα στις περιπτώσεις που ο ελεγχόμενος αρνείται ή παραλείπει αναιτιολόγητα να δώσει πληροφορίες και στοιχεία για την εξακρίβωση του εισοδήματος θα του επιβάλλεται πρόστιμο που ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης θα κυμαίνεται από τα 1.000 έως τα 50.000 ευρώ. Με εγκύκλιο του γενικού γραμματέα Δημοσίων Εσόδων Χάρη Θεοχάρη καθορίζονται τα στοιχεία που θα πρέπει να δηλώσουν για την περιουσιακή τους κατάσταση και τον τρόπο διαβίωσης τους οι φορολογούμενοι που καλούνται για έλεγχο.

Ειδικότερα:

1. Ο προϊστάμενος της ελεγκτικής υπηρεσίας κατά τον έλεγχο των δηλώσεων δικαιούται να καλεί εγγράφως τον υπόχρεο, ανεξάρτητα αν έχει υποβάλει ή όχι φορολογική δήλωση, να δώσει μέσα σε τακτή και σύντομη προθεσμία, είτε αυτοπροσώπως είτε με εντολοδόχο που ορίζεται με δήλωση του προς την ελεγκτική υπηρεσία, τις αναγκαίες διευκρινίσεις και να προσκομίσει κάθε λογαριασμό και κάθε στοιχείο που είναι χρήσιμο για τον καθορισμό του εισοδήματος.

2. Με την κοινοποίηση της εντολής ελέγχου, ο φορολογούμενος υποχρεούται εντός δέκα ημερών να παράσχει στοιχεία για την περιουσιακή κατάσταση και τις συνθήκες διαβίωσης του ίδιου, της συζύγου και των προστατευόμενων μελών κατά τις ελεγχόμενες χρήσεις.

3. Για την περιουσιακή κατάσταση, οι ελεγχόμενοι θα συμπληρώνουν το έντυπο «Διαθεσίμων Περιουσιακών Στοιχείων» σε δυο αντίτυπα. Το ένα θα συμπληρώνεται με τα περιουσιακά στοιχεία που διέθετε κατά την έναρξη της ελεγχόμενης περιόδου και το άλλο με τα περιουσιακά στοιχεία που διέθετε κατά τη λήξη της ελεγχόμενης περιόδου. Για παράδειγμα αν η ελεγχόμενη περίοδος είναι από 1/1/2003 έως την 31/12/2010 θα συμπληρωθούν τα έντυπα με ημερομηνίες 1/1/2003 και 31/12/2010.

4. Για την απόδειξη των αναγραφομένων στο έντυπο περιουσιακών στοιχείων ο φορολογούμενος υποχρεούται να προσκομίσει όλα τα σχετικά έγγραφα/δικαιολογητικά που αποδεικνύουν την ακρίβεια των αναγραφέντων στοιχείων, όπως: τίτλους ή συμβόλαια αγοράς ακίνητης περιουσίας, αποδεικτικά έγγραφα ανέγερσης ακινήτων (άδεια οικοδομής, νομιμοποιήσεις), τίτλους ή συμβόλαια ή τιμολόγια αγοράς των κινητών μέσων, τίτλους ή συμβόλαια ή πράξεις απόκτησης συμμετοχών και λοιπών χρεογράφων, βεβαιώσεις/πιστοποιητικά ή αντίγραφο βιβλιαρίου καταθέσεων ενημερωμένο με τα διαθέσιμα ποσά κατά την έναρξη ή λήξη της ελεγχόμενης χρήσης και τους δικαιούχους των ποσών αυτών, τίτλους ή συμβόλαια ή τιμολόγια αγοράς των λοιπών επενδυτικών στοιχείων (έργων τέχνης, συλλογών, τιμαλφών και λοιπών στοιχείων αξίας εκάστου 5.000 ευρώ και άνω), έγγραφα που να υποστηρίξουν τις τυχόν υπάρχουσες απαιτήσεις έναντι τρίτων (ονόματα, ποσά κ.λπ.).

5. Στο έντυπο της περιουσιακής κατάστασης δηλώνονται και τα μετρητά που κατείχε ο φορολογούμενος σε νομίσματα κάθε μορφής. Σε περίπτωση που δεν συμπληρωθεί, θεωρείται από τον έλεγχο ότι ο/η φορολογούμενος, ο/η σύζυγος του και τα προστατευόμενα μέλη αυτών δεν είχαν στην κατοχή τους μετρητά, κατά την έναρξη ή λήξη της αντίστοιχης ελεγχόμενης περιόδου ή χρήσης.

6. Ο τρόπος διαβίωσης του φορολογούμενου αποκαλύπτεται στο ερωτηματολόγιο τρόπου διαβίωσης - μεταβολών - υποχρεώσεων που συμπληρώνεται σ' ένα αντίτυπο, για όλα τα ελεγχόμενα έτη.

Ελεγχοι κατά προτεραιότητα
Στο στόχαστρο βρίσκονται κατά προτεραιότητα περιπτώσεις κατά τις οποίες:

1. Υφίσταται αδικαιολόγητος πλουτισμός (περιουσιακά στοιχεία και καταθέσεις).

2. Πραγματοποιούνται μεγάλες δαπάνες οι οποίες δεν δικαιολογούνται από τα δηλωθέντα εισοδήματα του φορολογούμενου φυσικού προσώπου (ατομικά ή και οικογενειακά) ή και της επιχείρησης στην οποία μπορεί να συμμετέχει.

3. Τα δηλωθέντα εισοδήματα από την άσκηση ατομικής επιχείρησης ή ελευθερίου επαγγέλματος δεν αποκλίνουν σημαντικά από το εκάστοτε αφορολόγητο όριο. Στην περίπτωση αυτή εντάσσονται και φυσικά πρόσωπα μέλη εταιρειών (οποιασδήποτε μορφής) με ζημιογόνα αποτελέσματα.

4. Δεν τηρούνται ή δεν επιδεικνύονται τα βιβλία και τα στοιχεία.

5. Υπάρχουν βάσιμες υποψίες ή πληροφορίες ότι το πραγματικό εισόδημα είναι μεγαλύτερο από το δηλωθέν, καθώς επίσης και για παράνομες αγορές και λοιπές δαπάνες (επαγγελματικές, ατομικές, οικογενειακές).